Река Неман

Название: Нѐман (лит. Nemunas - Нямунас, белорус. Неман, Нёман, польск. Nieman, нем. Memel) - река в Белоруссии, Литве и Калининградской области России (Краснознаменский, Неманский и Славский районы и г. Советск лежат на её левом берегу). Относится к бассейну Балтийского моря.

Длина: общая - 937 км, в т.ч. по территории Калининградской области -107 км.

Площадь бассейна: общая – 98 200 км², в т.ч. в Калининградской области – 2375 км².

Расход воды: 678 м³/с

Средний уклон русла реки (м/км): 0,2

Исток: У́зденский район Минской области Республики Беларусь 53°28′12″ с. ш. 27°21′57″ в. д.

Устье: впадает в Куршский залив Балтийского моря на границе Калининградской области Российской Федерации и Литвы, в устье образует дельту с островами, координаты: 55°20'13'' с. ш. 21°14'57'' в. д.

Неман в своём нижнем течении образует обширную дельту. Вершина дельты расположена ниже г. Советска в месте разделения основного русла реки на два рукава – Русне и Матросовку. Русне в свою очередь тоже имеет небольшую дельту, состоящую из трех рукавов. Левый рукав Скирвите (Северная) протекает на территории России, но по нему проходит государственная граница, рукав Пакальне и рукав Атмата – на территории Литвы.
Левобережье Немана защищено от затоплений во время половодья высокими дамбами. Высота дамб в вершине дельты составляет около 6 м, на побережье залива - 2 м.
Русло рукава Матросовки также отделено от прилегающей территории сооруженными высокими дамбами, поскольку уровень окружающей местности иногда лежит ниже уровня моря.
Для улучшения условий судоходства русло реки Неман не­однократно подвергалось выпрямлению и сужению. При­нятые меры сделали его более устойчивым, а в прошлом русло реки неоднократно меняло свое местоположение, о чем свидетельствует несколько сохранившихся старых мостов в районе г. Советска.
Ширина Немана в межень составляет 180-350 м, в нижнем течении – до 500 м, но во время половодья река разливается до 1,5 км.
Глубина реки – до 6 м. Рукав Скирвите (Северная) - самый многоводный и глубоководный из рукавов дельты Немана, его глубина местами может достигать 17-18 м. В устье скорость течения уменьшается до 0,2 м/с.
Весеннее половодье начинается обычно в середине марта и может продолжаться до двух месяцев, поскольку снеготаяние в верховья Немана начинается поздней, чем в устьевой части. В это время происходит затопление поймы. В районе города Советска ширина разлива достигает 5 км. В дельте Немана, особенно при нагонных ветрах с Куршского залива и ледяных заторах на его рукавах, половодье может иметь катастрофический характер.
Долина Немана широкая, в русле – острова, мели и перекаты.
Основные притоки Немана на территории Калининградской области – это реки Шешупе и Тыльжа.

Мост через реку Неман имеется в Советске (мост королевы Луизы).
Построен также мост на объездной дороге восточней Советска, но он не функционирует, поскольку при нём не завершено строительство пограничного автомобильного пункта пропуска.

Обширная акватория реки Неман и географическое положение создают благоприятные условия для обитания 36 видов рыб. Наиболее часто встречаются: плотва, окунь, голавль, елец, лещ, уклея, ерш, рыбец, жерех, язь, щука, густера. В верхнем участке реки в основном обитают жилые (оседлые) виды, в среднем и нижнем участках водоема видовой состав и количество рыб сильно меняются, особенно в период нерестовой миграции. В дельту реки на нерест весной заходит в большом количестве корюшка, осенью - налим. Здесь же нерестятся лещ, щука, плотва, судак, окунь, ерш и другие местные рыбы. По реке к нерестилищам поднимаются лосось, кумжа, рыбец (сырть), морская и речная миноги.

Река Неман

Неман является судоходной рекой, которая активно использовалась в интересах народного хозяйства Калининградской области до 90-х годов прошлого века. Водный транспорт перевозил грузы от реки Неман по системе каналов, Дейме и Преголе до Калининграда и в обратном направлении. Особенно активно осуществлялись перевозки песка и песчано-гравийной смеси из карьера на реке Шешупе. В городе Советске действовал крупный речной порт.
Обширная дельта Немана, южная часть которой отно­сится к Калининградской области, — уникальный природ­ный ландшафт, обладающий сложной густой сетью неболь­ших рек, рукавов и осушительных каналов. Здесь нахо­дится крупнейший в области массив польдерных земель. В древности тут были непроходимые болотные топи, луга и лесные чащи. Хозяйственное освоение территории нача­лось с XVII века, когда были сооружены первые каналы и дамбы.

В настоящее время территория дельты Немана представляет интерес не только в сельскохозяйственном, но и в рекреационном отношении. Богатство ихтиофауны рек и возможность малого судоходства на большинстве водотоков дельты Немана создают необходимые предпосылки для разви­тия здесь экологического туризма. Возможности для отдыха предоставляют, например, рыбацкая усадьба «Гильге» и гостевой дом «FishDorf» в пос. Матросово на рукаве Матросовка.

Достопримечательности
В Калининградской области на берегу реки Неман стоят два города: Советск и Неман (известен с 1288 года по 1946 годы как Рагнит).
Город Советск (бывший Тильзит) – здесь в 1807 году состоялась встреча Александра I с Наполеоном, королевой Луизой и был заключен Тильзитский мир. Город богат на памятники истории, культуры и архитектуры, их насчитывается около двухсот.
В городе Немане можно увидеть руины Орденского замка.

В дельте Немана находятся две особо охраняемые природные территории - государственные природные заказники «Дюнный» (особенно интересно болото Козье) и «Громовский» (оборудована экологическая тропа на Большом Моховом болоте).

Rzeka Niemen

Nazwa: Niemen (dosł. Niemen - Niemen, białoruski. Niemen, Niemen, pol. Nieman, Niem. Memel) - rzeka na Białorusi, Litwie i obwodzie kaliningradzkim w Rosji (obwody krasnoznamienski, niemański i słowiański oraz miasto Sowieck leżą jego lewy brzeg ). Należy do basenu Morza Bałtyckiego.

Długość: całkowita - 937 km, m.in. na terenie obwodu kaliningradzkiego -107 km.

Powierzchnia basenu: całkowita - 98 200 km², m.in. w obwodzie kaliningradzkim - 2375 km².

Zużycie wody: 678 m³/s

Średnie nachylenie koryta rzeki (m/km): 0,2

Źródło: Uzdensky powiat obwodu mińskiego Republiki Białorusi 53 ° 28′12 ″ s. NS. 27 ° 21'57 ″ w. itp.

Ujście: wpada do Zalewu Kurońskiego Morza Bałtyckiego na granicy obwodu kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej i Litwy, u ujścia tworzy deltę z wyspami, współrzędne: 55 ° 20'13'' N. NS. 21° 14'57 '' E " itp.

Niemen w dolnym biegu tworzy rozległą deltę. Wierzchołek delty znajduje się pod miastem Sowieck w miejscu, gdzie główny kanał rzeki dzieli się na dwie gałęzie - Rusne i Matrosovka. Rusne z kolei ma również małą deltę, składającą się z trzech gałęzi. Lewa gałąź Skirvite (Północ) płynie na terytorium Rosji, ale wzdłuż niej przebiega granica państwowa, gałąź Pakalne i gałąź Atmata - na terytorium Litwy.

Lewy brzeg Niemna jest chroniony przed zalaniem wysokimi tamami. Wysokość tamy na szczycie delty wynosi około 6 m, na wybrzeżu zatoki - 2 m.

Koryto odgałęzienia Matrosovka jest również oddzielone od sąsiedniego terytorium wysokimi tamami, ponieważ poziom otaczającego obszaru czasami znajduje się poniżej poziomu morza.

Aby poprawić warunki nawigacyjne, koryto Niemna było wielokrotnie prostowane i zwężane. Podjęte środki sprawiły, że stało się ono bardziej stabilne, a w przeszłości koryto rzeki wielokrotnie zmieniało swoje położenie, o czym świadczy kilka zachowanych starych mostów na terenie Sowiecka.

Szerokość Niemna w okresach niżowych wynosi 180-350 m, w dolnym biegu - do 500 m, ale podczas powodzi rzeka wylewa do 1,5 km.

Głębokość rzeki dochodzi do 6 m. Odgałęzienie Skirvite (Severnaya) jest najobfitszą i najgłębszą z gałęzi delty Niemna, jej głębokość w niektórych miejscach może sięgać 17-18 m. Przy ujściu obecna prędkość spada do 0,2 m/s.

Wiosenne powodzie zwykle zaczynają się w połowie marca i mogą trwać do dwóch miesięcy, ponieważ topnienie śniegu w górnym biegu Niemna zaczyna się później niż w ujściu. W tej chwili teren zalewowy jest zalany. Na terenie miasta Sowieck szerokość wycieku sięga 5 km. W delcie Niemna, zwłaszcza podczas gwałtownych wiatrów z Zalewu Kurońskiego i zatorów lodowych na jego odgałęzieniach, powodzie mogą być katastrofalne.

Dolina Niemna jest szeroka, w kanale znajdują się wysepki, mielizny i szczeliny.

Głównymi dopływami Niemna w obwodzie kaliningradzkim są rzeki Szeszupa i Tyłża.

W Sowietsku przez Niemen znajduje się most (Most Królowej Luizy).

Na obwodnicy na wschód od Sowiecka zbudowano również most, który jednak nie działa, ponieważ nie ukończono na nim budowy granicznego przejścia samochodowego.

Rozległy akwen Niemna i jego położenie geograficzne stwarzają dogodne warunki do bytowania 36 gatunków ryb. Najczęściej spotykane to: płoć, okoń, kleń, jelec, leszcz, ukleja, jazgarz, wimet, boleń, jaź, szczupak, krąp. W górnym odcinku rzeki żyją głównie gatunki osiadłe (osiadłe), w środkowym i dolnym odcinku zbiornika skład gatunkowy i liczebność ryb jest bardzo zróżnicowana, zwłaszcza w okresie wędrówek tarłowych. W delcie rzeki stynka ma duże ilości na tarło wiosną, a miętus jesienią. Tutaj tarło leszcz, szczupak, płoć, sandacz, okoń, batalion i inne lokalne ryby. Wzdłuż rzeki na tarliska wiodą łososie, pstrągi potokowe, vybets (syrt), minogi morskie i rzeczne.

Niemen to żeglowna rzeka, która do lat 90. ubiegłego wieku była aktywnie wykorzystywana w interesie gospodarki narodowej obwodu kaliningradzkiego. Transport wodny przewoził towary z Niemna systemem kanałów Deime i Pregola do Kaliningradu i w przeciwnym kierunku. Szczególnie aktywny był transport piasku i mieszanki piasku i żwiru z kamieniołomu na rzece Szeszupe. W mieście Sowieck istniał duży port rzeczny.
Rozległa delta Niemna, której południowa część należy do obwodu kaliningradzkiego, to wyjątkowy krajobraz naturalny ze złożoną gęstą siecią małych rzek, odgałęzień i kanałów melioracyjnych. Znajduje się tu największy w regionie obszar polderów. W starożytności znajdowały się tu nieprzebyte bagna, łąki i zarośla. Rozwój gospodarczy terytorium rozpoczął się w XVII wieku, kiedy zbudowano pierwsze kanały i zapory.
Obecnie obszar delty Niemna jest interesujący nie tylko pod względem rolniczym, ale również rekreacyjnym. Bogactwo ichtiofauny rzek oraz możliwość małej żeglugi na większości cieków delty Niemna stwarzają tu niezbędne warunki dla rozwoju turystyki ekologicznej. Możliwości rekreacji stwarza na przykład osiedle rybackie „Gilge" i pensjonat „FishDorf" we wsi. Matrosovo na rękawie Matrosovka.
Osobliwości miasta
W obwodzie kaliningradzkim, nad brzegiem Niemna, znajdują się dwa miasta: Sowieck i Niemen (znane od 1288 do 1946 jako Ragnit).
Miasto Sowieck (dawniej Tilsit) - tutaj w 1807 roku Aleksander I spotkał się z Napoleonem, królową Luizą i zawarto pokój w Tilsit. Miasto jest bogate w zabytki historii, kultury i architektury, jest ich około dwustu.
W miejscowości Niemen można zobaczyć ruiny zamku zakonnego.
W delcie Niemna znajdują się dwa specjalnie chronione obszary przyrodnicze - państwowe rezerwaty przyrody "Dyunny" (szczególnie interesujące jest torfowisko Koz'e) i "Gromovsky" (ścieżka ekologiczna jest wyposażona na torfowisku Bolshoy Mokhowy).