Водохранилище Правдинское

Название: название водоёма - водохранилище Правдинское является производным от названия г. Правдинска Калининградской области (был переименован из немецкого Фридланда 7 сентября 1946 г.). Дата официального закрепления за водоёмом этого названия неизвестна. На данный момент именно так водоём называется в документах Федерального Агентства водных ресурсов. Также общепринято называть водоём «водохранилище электростанции ГЭС №3».

Расположение: Водохранилище Правдинское находится на реке Лаве южнее города Правдинска. Нижняя по течению реки часть водохранилища находится на территории Калининградской области, верхняя - в Польше.

Координаты: 54°23'59"с. ш. 21°01'16"в.д.

Площадь: По данным Государственного водного кадастра – 2,8 км². По данным Федерального Агентства водных ресурсов (видимо с учётом польской части водохранилища) - 4,18 км².

Глубина: Отметка нормального подпорного уровня (НПУ) в верхнем бьефе электростанции ГЭС №3 – 26,84 м. (НПУ - наивысшая отметка, на которой плотина гидроузла может поддерживать уровень воды в течение сколь угодно долгого времени).

Правдинское водохранилище является одним из самых крупных внутренних водоёмов Калининградской области. Водохранилище на реке Алле у города Фридланда (прежние названия реки Лавы и г. Правдинска) было создано для обеспечения работы гидроэлектростанции акционерного общества «Остпройссенверк». Работы начались в апреле 1920 года. Электростанция строилась не поперёк русла реки, а параллельно ему, на суше, в самом узком месте длинной речной петли. Также на суше строился и туннель для аварийного водовыпуска. В состав построенного гидротехнического сооружения вошли: правобережная земляная плотина (тип плотины – гравитационная, длина – около 800 м, высота -17 м), левобережная земляная дамба, здание ГЭС, водосливная плотина холостого сброса, башенный водовыпуск.
ГЭС во Фридланде являлась частью каскада из двух электростанций. Вторая ГЭС была построена ниже по течению реки в Гросс Вонсдорфе (ныне пос. Курортное) и имела своё водохранилище.
Фридландская ГЭС была изначально задумана как станция, закрывающая потребность в моменты максимального потребления электроэнергии, которое колеблется в течение суток. Затем гидроагрегаты останавливались и происходило накопление воды в водохранилище. Поэтому ежедневно уровень и скорость течения воды в реке ниже электростанции претерпевали изменения согласно графику.
Первая турбина электростанции во Фридланде была запущена в ноябре 1923 года. Электростанция почти без повреждений пережила войну, стала называться ГЭС №3 и проработала до полного износа гидроагрегатов, после чего была остановлена в 1976 году и разукомплектована.
Только в 1999 году станция вновь заработала, но только с одной турбиной вместо прежних четырёх.
Мощность Правдинской ГЭС №3 составляет 1 140 кВт.
Правдинское водохранилище вытянуто в направлении с юга на север.

Длина части водохранилища, находящейся на российской территории, составляет 12,6 км, а общая длина составляет 32 км.
Максимальная ширина достигает 0,6 км.
Рельеф дна в основном ровный, со средними глубинами 3-4 м. Только в районе руслового желоба глубины резко увеличиваются до 8-10 м. Обеим сторонам водохранилища характерно чередование обрывистых и пологих береговых склонов.
Леса примыкают к водоёму на небольшом протяжении по правому берегу. Почти на всём остальном протяжении по кромке берега сформировались лесополосы из древесно-кустарниковой растительности. При движении на лодке по воде в летнее время года создаётся впечатление, что всё водохранилище находится в лесу.
Донные отложения невелики, в центральной части они представлены серыми илами. На мелководных участках иловые отложения незначительны, грунты в этих районах представлены в основном заиленным песком, ракушечником и растительными остатками.
Степень зарастания Правдинского водохранилища прибрежной водной растительностью невелика. В частности, имеются участки с жесткой водной растительностью (камыш, рогоз, тростник), иногда встречаются рдесты, аир, земноводная гречиха.
Согласно недавним научным наблюдениям в придонных горизонтах центральной части водохранилища летом наблюдался дефицит кислорода. Также периодически отмечались достаточно высокие концентрации биогенных элементов.
Ихтиофауна водохранилища разнообразна и насчитывает 16 видов рыб. Из них рыбы семейства карповых представлены 11 видами, семейства окуневых – тремя, и по одному представителю приходится на семейства щуковых и сомовых.
Последние исследования выявили, что в видовой структуре водохранилища преобладает плотва, составляющая по численности половину контрольных уловов, четверть приходится на долю густеры, на третьем месте - лещ.
С точки зрения рыбохозяйственного освоения внутренних водоемов Калининградской области Правдинское водохранилище представляет собой значительный интерес, оно является водоемом высшей рыбохозяйственной категории. В 70-е годы прошлого века на акватории водохранилища находились садки рыбоводного хозяйства, но через несколько лет выращивание рыбы было по ряду причин свёрнуто. Согласно проведенным недавно исследованиям водохранилище может быть рекомендовано для организации озерного и индустриального (садкового) товарного рыбоводного хозяйства, а также для организации спортивно-любительского (рекреационного) рыболовства. Основными объектами товарной аквакультуры могут быть такие виды как: сазан (карп), пелядь, стерлядь, сибирский осётр, бестер. В качестве дополнительных видов можно использовать белого амура, щуку, судака, речного сома, линя.
Та часть русла реки Алле (Лава), где находится водохранилище, никогда не использовалась для судоходства в качестве внутреннего водного пути, по ней только осуществлялся сплав древесины в плотах. Поэтому при строительстве ГЭС был предусмотрен волок для плотов и малых катеров, в настоящее время разукомплектованный. Гидроэлектростанция не имеет рыбохода или шлюза (как, например, ГЭС в пос. Курортном) и является непреодолимым барьером на пути сезонной миграции рыбы. От строительства рыбохода в своё время отказались из-за отсутствия в годы инфляции достаточного количества финансовых средств. Однако владельцам ГЭС тогда было вменено ежегодное искусственное рыборазведение.

Рекреационный потенциал Правдинского водохранилища используется недостаточно, исключительно «диким» способом.
В летний период функционирует лишь маленький оборудованный муниципальный пляж. Какая-либо иная туристическая инфраструктура на берегах водохранилища отсутствует, в том числе прокат лодок и байдарок. Хотя традиционный международный байдарочный сплав «Лына-Лава», который организуется с пересечением по воде водохранилища российско-польской границы в течение уже 19 лет, подтверждает перспективность Правдинского водохранилища в качестве места активного отдыха.

Достопримечательности и интересные факты
Производственные здания ГЭС №3 являются объектом культурного наследия регионального значения.
Находящийся рядом город Правдинск привлекает внимание находящимся на берегу Мельничного пруда храмом Святого Георгия и остатками городских защитных сооружений. Непосредственно к левому берегу водохранилища примыкает поле исторического Фридландского сражения 14 июня 1807 г.

При нахождении на Правдинском водохранилище необходимо соблюдать правила посещения пограничной зоны, а также помнить об ограничениях в плавании на лодках и о запрете рыбной ловли на акватории, непосредственно примыкающей к ГЭС №3.
Посещение ГЭС №3 с экскурсионными целями возможно только после согласования с собственником - АО «Янтарьэнерго».

Zbiornik Pravdinskoye Nazwa: nazwa zbiornika - zbiornik Pravdinskoye pochodzi od nazwy miasta Prawdinsk w obwodzie kaliningradzkim (został przemianowany z niemieckiego Friedland 7 września 1946 r.). Data oficjalnego nadania tej nazwy zbiornikowi jest nieznana. W tej chwili tak właśnie nazywa się zbiornik w dokumentach Federalnej Agencji Zasobów Wodnych. Przyjmuje się również ogólnie nazywanie zbiornika „zbiornikiem elektrowni HPP nr 3".

Lokalizacja: Zbiornik Pravdinskoye znajduje się na rzece Lawa na południe od miasta Prawdinsk. Dolna część zbiornika poniżej rzeki znajduje się w obwodzie kaliningradzkim, górna - w Polsce.

Współrzędne: 54 ° 23'59 "N 21 ° 01'16" E

Powierzchnia: Według Państwowego Katastru Wodnego - 2,8 km².

Według Federalnej Agencji Zasobów Wodnych (podobno biorąc pod uwagę polską część zbiornika) - 4,18 km².

Głębokość: Znak normalnego poziomu wody górnej (LPL) w górnym biegu elektrowni HPP nr 3 wynosi 26,84 m. (LPG to najwyższy znak, przy którym zapora kompleksu hydroelektrycznego może dowolnie utrzymywać poziom wody długi czas).

Zbiornik Pravdinskoye jest jednym z największych zbiorników śródlądowych w obwodzie kaliningradzkim. Zbiornik na rzece Alla w pobliżu miasta Friedland (dawne nazwy rzeki Lawa i miasta Prawdinsk) został utworzony w celu zapewnienia działania elektrowni wodnej spółki akcyjnej Ostproissenwerk. Prace rozpoczęto w kwietniu 1920 roku. Elektrownia nie została zbudowana w poprzek koryta rzeki, ale równolegle do niego, na lądzie, w najwęższym punkcie długiej pętli rzeki. Na lądzie wybudowano także awaryjny tunel ujścia wody. W skład wykonanej budowli hydrotechnicznej wchodziły: prawobrzeżna zapora ziemna (rodzaj zapory - grawitacyjna, długość - ok. 800 m, wysokość -17 m), lewobrzeżna zapora ziemna, elektrownia wodna, przelew nieczynny , gniazdo wieży. Elektrownia wodna we Friedland była częścią kaskady dwóch elektrowni. Druga elektrownia wodna została zbudowana poniżej rzeki w Gross Wonsdorf (obecnie wieś Kurortnoye) i miała własny zbiornik. Friedlandskaya HPP została pierwotnie pomyślana jako stacja, która pokrywa zapotrzebowanie w momentach maksymalnego zużycia energii elektrycznej, które zmienia się w ciągu dnia. Następnie zatrzymano agregaty hydrauliczne iw zbiorniku zgromadziła się woda. Dlatego na co dzień poziom i natężenie przepływu wody w rzece poniżej elektrowni zmieniał się zgodnie z harmonogramem.

Pierwsza turbina elektrowni we Friedland została uruchomiona w listopadzie 1923 roku.

Elektrownia przetrwała wojnę prawie bez uszkodzeń, zyskała nazwę HPP nr 3 i pracowała do całkowitego zużycia hydroelektrowni, po czym została zatrzymana w 1976 roku i zdemontowana.

Dopiero w 1999 roku stacja została ponownie uruchomiona, ale z tylko jedną turbiną zamiast poprzednich czterech.

Moc Pravdinskaya HPP nr 3 wynosi 1140 kW.

Zbiornik Pravdinskoye rozciąga się z południa na północ.

Długość części zbiornika znajdującego się na terytorium Rosji wynosi 12,6 km, a łączna długość 32 km.

Maksymalna szerokość sięga 0,6 km.

Topografia dna jest w większości płaska, ze średnią głębokością 3-4 m. Jedynie w rejonie koryta kanału głębokości gwałtownie wzrastają do 8-10 m. Obie strony zbiornika charakteryzują naprzemienne strome i łagodne przybrzeżne zbocza.

Wzdłuż prawego brzegu w niewielkiej odległości do zbiornika przylegają lasy. Prawie na całej pozostałej długości wzdłuż krawędzi wybrzeża utworzyły się leśne pasy drzew i krzewów. Podczas pływania łodzią po wodzie latem wydaje się, że cały zbiornik znajduje się w lesie.

Osady denne są niewielkie, w części środkowej reprezentowane są przez szare muły. Na płytkich obszarach osady mułu są nieznaczne, gleby na tych obszarach są głównie reprezentowane przez zamulony piasek, skały muszlowe i szczątki roślin.

Stopień zarastania zbiornika Prawdinskoje przybrzeżną roślinnością wodną nie jest wysoki. W szczególności występują obszary z twardą roślinnością wodną (trzciny, pałki, trzciny), niekiedy rdestnicą, tatarakiem, gryką płazów.

Zgodnie z ostatnimi obserwacjami naukowymi, w okresie letnim w dolnych poziomach centralnej części zbiornika obserwowano niedobory tlenu. Okresowo notowano również dość wysokie stężenia składników pokarmowych.

Ichtiofauna zbiornika jest zróżnicowana i obejmuje 16 gatunków ryb. Spośród nich ryby z rodziny karpiowatych są reprezentowane przez 11 gatunków, rodzinę okoni - przez trzy, a po jednym przedstawicielu na rodzinę szczupaków i sumów. Ostatnie badania wykazały, że w strukturze gatunkowej zbiornika dominuje płoć, która pod względem liczebności stanowi połowę połowów kontrolnych, jedna czwarta z nich to krąp, a leszcz plasuje się na trzecim miejscu. Z punktu widzenia rozwoju rybołówstwa śródlądowych akwenów Obwodu Kaliningradzkiego dużym zainteresowaniem cieszy się zbiornik Pravdinskoye, który jest zbiornikiem najwyższej kategorii rybackiej. W latach 70-tych ubiegłego wieku na obszarze wodnym zbiornika znajdowały się klatki hodowlane, jednak po kilku latach hodowla ryb została z wielu powodów ograniczona. Według najnowszych badań zbiornik można polecić do organizacji hodowli ryb jeziornych i przemysłowych (klatkowych), a także do organizacji wędkarstwa sportowo-amatorskiego (rekreacyjnego). Głównymi obiektami komercyjnej akwakultury mogą być takie gatunki jak: karp (karp), oskrzydlany, sterlet, jesiotr syberyjski, bester. Jako dodatkowy gatunek możesz użyć amur, szczupak, sandacz, sum rzeczny, lin.

Część koryta rzeki Alle (Lava), gdzie znajduje się zbiornik, nigdy nie była wykorzystywana do żeglugi jako śródlądowa droga wodna, po niej pływały jedynie drewniane tratwy. Dlatego podczas budowy elektrowni wodnej przewidziano ciąg dla tratw i małych łodzi, który jest obecnie rozbierany. Elektrownia wodna nie posiada przejścia ani śluzy dla ryb (jak np. elektrownia wodna we wsi Kurortnoje) i stanowi barierę nie do pokonania dla sezonowej migracji ryb. Kiedyś zrezygnowano z budowy przejścia dla ryb ze względu na brak wystarczających środków finansowych w latach inflacji. Jednak właściciele elektrowni wodnej zostali wówczas obciążeni coroczną hodowlą sztucznych ryb.

Potencjał rekreacyjny zbiornika Prawdinskoje jest niewystarczająco wykorzystywany, wyłącznie w sposób „dziki". Latem funkcjonuje tylko niewielka, wyposażona plaża miejska. Na brzegach akwenu nie ma żadnej innej infrastruktury turystycznej, w tym wypożyczalni łódek i kajaków. Chociaż tradycyjne międzynarodowe spływy kajakowe „Lyna-Lava", które od 19 lat organizowane jest wraz z przekraczaniem granicy rosyjsko-polskiej drogą wodną, potwierdza perspektywy zbiornika Prawdinskoje jako miejsca aktywnego wypoczynku.

Zabytki i ciekawostki Budynki przemysłowe HPP nr 3 są obiektem dziedzictwa kulturowego o znaczeniu regionalnym.
Pobliskie miasto Prawdinsk przyciąga uwagę kościołem św. Bezpośrednio do lewego brzegu zbiornika przylega pole historycznej bitwy o Friedland 14 czerwca 1807 roku.

Będąc na zbiorniku Prawdinskoje należy przestrzegać zasad zwiedzania strefy przygranicznej, a także pamiętać o ograniczeniach w pływaniu łódką oraz zakaz połowów na akwenie bezpośrednio przylegającym do HPP nr 3.
Zwiedzanie HPP nr 3 w celach wycieczkowych jest możliwe tylko po uzgodnieniu z właścicielem JSC Yantarenergo.