Река Шешупе

Название: Шешу̀пе, река сохранила почти в неизменном виде немецкое название Scheschuppe (Шешу̀ппе). В Литве река называется Шяшу́пе (Šešupė) в Польше Шешу́па (Szeszupa).

Длина: 308 км, в том числе по территории Калининградской области (Нестеровский, Краснознаменский и Неманский районы) – 113 км.

Площадь бассейна: обшая -5789 км², в том числе на территории Калининградской области -1104 км².

Расход воды (м³/с): 33,2 (в 43 км от устья)

Средний уклон русла реки (м/км): 0,61

Исток: Шешупе берёт начало в Польше в 18 км севернее города Сувалки, координаты: 54°27′07″ с. ш. 22°42′03″ в. д.

Устье: впадает в реку Неман по левому берегу на 85 км от устья, координаты: 55°03'16'' с. ш. 22°11'50'' в. д.

Шешупе – трансграничная река, протекающая по территориям трёх государств. Она берёт начало в Польше, но через 21 км пересекает границу с Литвой, по которой протекает на протяжении около полутораста километров. В нижнем течение Шешупе на продолжительном отрезке (51 км) является пограничной рекой между Калининградской областью Российской Федерации и Литвой.
Шешупе является крупным левобережным притоком реки Неман.
Срединная часть водосбора реки – равнина, нарушенная с востока конечно-моренными грядами.
Низовья водосбора находятся в Неманской низменности, сложенной безвалунными древнеаллювиальными песками.
Долина реки трапецеидальная, в устьевой части на протяжении двух километров неясно выраженная. Ширина долины колеблется от 0,4 до 1 км. Склоны вогнутые, пологие и умеренно крутые (местами обрывистые), высотой 10-20 м. Пойма реки двухсторонняя, переходящая с одного берега реки на другой, преобладающей ширины 100-200 м. Поверхность поймы пересечена староречьями, которые летом пересыхают. Грунты поймы песчано-илистые и торфянистые.
Растительность луговая, в прирусловой части и по берегам староречий растут кустарники и отдельные деревья. Русло реки извилистое, умеренно разветвлённое.
Ширина русла от 10-30 м достигает у устья 20-50 м. Плёсы и перекаты чередуются в реке через 150-300 м. Длина перекатов 25-80 м. Глубины от плёсов к перекатам меняются плавно: от 1,5-2,0 м на плёсах до 0,2- 1,0 м на перекатах. На участках перед плотинами глубины увеличиваются до 4 м. Скорость течения на плёсах не превышает 0,2 м/сек, на перекатах – 0,3-0,5 м/сек, в период весеннего половодья достигает 1,8 м/сек. Берега русла крутые, местами обрывистые, супесчаные, легко размываемые, высотой 1,5-10,0 м.
Дно русла ровное, на плёсах песчано-илистое, на перекатах гравелистое, местами встречаются валуны, местами зарастает водной растительностью. Водный режим реки характеризуется высоким весенним половодьем. Доля весеннего стока в годовом составляет около 50%. Половодье начинается примерно во второй декаде марта, часто при ледоставе и продолжается около 50 дней. Максимум половодья приходит в конце марта - начале апреля. Высота наивысшего весеннего уровня 3-3,5 в верхнем и среднем течении и 7 метров в низовьях.
Весенний ледоход начинается в середине марта и продолжается 6-10 дней. В отдельные годы образуются заторы льда. Межень, обычно низкая, прерывается дождевыми паводками летом и паводками смешанного происхождения зимой.
В Калининградской области Шешупу подпитывают несколько левобережных притоков: Шервинта, Будовка, Озерная, Гаяка, Черная.
В нижнем течении долина Шешупе примыкает к большим лесным массивам. Эти леса богаты на грибы и ягоды. Лесорастительные условия позволяют выращивать качественную древесину хвойных пород. Прежде еловая древесина находила спрос на предприятиях целлюлозно-бумажной промышленности в городах Немане, Советске и Калининграде.
По Шешупе, а далее по реке Неман осуществлялся сплав леса в плотах. Семь километров устьевого участка Шешупы (до пос. Лесного) используются в качестве водного пути и включены в Перечень внутренних водных путей Российской Федерации. Самый активный период эксплуатации этот водный путь переживал в 1980-е годы. Когда, помимо древесины, по Шешупе транспортировался на баржах большой объем насыпных строительных материалов из крупного правобережного песочного карьера у пос. Лесного. Автомобильные мосты через Шешупе имеются в Краснознаменске, Лесном и Тимофеево. В довоенное время на Шешупе имелась малая гидроэлектростанция. По степени сохранности этот гидроэнергетический объект, находящийся в Краснознаменске, отнесён ко второй категории (водосливная плотина в рабочем состоянии). Рассматривается возможность строительства на его базе малой ГЭС мощностью 1,2 МВт.
Река Шешупе является притоком реки Неман и единственной рекой на территории Калининградской области, где, преодолевая расстояние около 100 км от Куршского залива, нерестится рыбец.
Шешупская равнина, расположенная на северо-востоке Калининградской области, имеет относительно небольшую плотность населения. Это обусловлено не только отдалённостью от областного центра и наличием протяжённой водной государственной границы с Литвой (по рекам Неману и Шешупе).
Большую площадь, наравне с лесами, здесь занимают болота. Самые крупные, лежащие неподалёку от реки Шешупы, - это верховое болото Кабанье (расположено в междуречье Шешупы и реки Инструч, площадь около 1,3 тыс. га) и верховое болото Пограничное (площадь около 1,1 тыс. га).
Природный комплекс «Лес Шешупский» (площадь около 7,0 тыс. га) является местом произрастания многих редких видов растений. В бассейне реки Шешупе выделяется одна из четырёх популяций лося и благородного оленя, обитающих в крупных лесных массивах на территории Калининградской области. Поэтому существуют научные обоснования для организации в Краснознаменском районе комплексного ландшафтного заказника.
Устьевая часть Шешупы привлекает к себе внимание не только рыбаков, ценящих богатство и разнообразие рыбных запасов реки, но и любителей «тихой охоты», а также любителей сплавов на байдарках и лодках. Пока недостаёт мест размещения: к услугам туристов только усадьба "Оленьи врата", расположенная на берегу реки Шешупе в пос. Никольском.

Достопримечательности
На реке Шешупе есть только один относительно крупный населённый пункт – это город Краснознаменск. В городе есть краеведческий музей, ряд памятников архитектуры и истории, в том числе реконструированная плотина бывшей ГЭС.
Водный туризм представлен на российском участке реки Шешупе двумя байдарочными маршрутами.
Первый водный туристический маршрут «Кутузово – Краснознаменск» начинается в 200 м к востоку от п. Кутузово и в 500 м ниже по течению р. Шешупе от литовского города Кудиркос-Науместис. Конечным пунктом является г. Краснознаменск. Общая протяженность маршрута составляет 65,8 км. Период функционирования маршрута длится с мая по середину октября.
Второй туристический маршрут «Краснознаменск – устье Шешупе» проходит полностью по территории Российской Федерации и лишь на конечном пункте подходит к границе Литвы и России. Общая протяженность маршрута составляет 46,5 км. В сплавах по реке участвует Багратионовский клуб «Бальга».

Rzeka Szeszupe
Nazwa: Szeszùpe, rzeka zachowała swoją niemiecką nazwę Scheschuppe prawie niezmienioną. Na Litwie rzeka nazywa się Szeszupa, w Polsce Szeszupa.
Długość: 308 km, w tym terytorium obwodu kaliningradzkiego (obwody niesterowski, krasnoznamienski i niemański) - 113 km.
Powierzchnia dorzecza: całkowita -5789 km², w tym obszar obwodu kaliningradzkiego -1104 km².
Zrzut wody (m³ / s): 33,2 (43 km od ujścia)
Średnie nachylenie koryta rzeki (m / km): 0,61
Źródło: Szeszupe pochodzi z Polski 18 km na północ od Suwałk, współrzędne: 54 ° 27′07 ″ s. NS. 22 ° 42′03 ″ w. itp.
Ujście: wpada do Niemna na lewym brzegu 85 km od ujścia, współrzędne: 55°03'16'' N. NS. 22 ° 11'50 "E" itp.
Szeszupe to rzeka transgraniczna przepływająca przez terytoria trzech stanów. Pochodzi z Polski, ale po 21 km przekracza granicę z Litwą, wzdłuż której płynie przez około 150 km. W dolnym biegu Szeszupy, na długim odcinku (51 km), jest rzeką graniczną między Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej a Litwą.

Sheszupe to duży lewobrzeżny dopływ Niemna.

Środkowa część zlewni rzeki to równina, zakłócona od wschodu grzbietami moren czołowych.

Dolne partie zlewni znajdują się na nizinie Niemna, składającej się z pradawnych piasków aluwialnych bez głazów.

Dolina rzeki ma kształt trapezoidalny, niejasno wyrażony w ujściu przez dwa kilometry. Szerokość doliny waha się od 0,4 do 1 km. Zbocza są wklęsłe, łagodne i umiarkowanie strome (miejscami strome) o wysokości 10-20 m. Równina zalewowa rzeki jest dwustronna, przechodząca z jednej strony rzeki na drugą, o przeważającej szerokości 100-200 m. Powierzchnię terasy zalewowej przecinają stare rzeki, które latem wysychają. Gleby terasy zalewowej są piaszczysto-muliste i torfowe.

Roślinność jest łąkowa, w części korytowej i wzdłuż brzegów starych rzek rosną krzewy i pojedyncze drzewa. Koryto jest meandrujące, umiarkowanie rozgałęzione.

Szerokość koryta od 10-30 m osiąga u ujścia 20-50 m. W rzece po 150-300 m naprzemiennie występują rowki i szczeliny. Długość szczelin wynosi 25-80 m. Głębokości od pokładów do szczelin zmieniają się płynnie: od 1,5-2,0 m na odcinkach do 0,2-1,0 m na ryftach. Na terenach przed tamami głębokości wzrastają do 4 m. Prędkość prądu na odcinkach nie przekracza 0,2 m / s, na szczelinach - 0,3-0,5 m / s, podczas wiosennej powodzi osiąga 1,8 m / sek. Brzegi kanału są strome, miejscami strome, piaszczysto-gliniaste, łatwo erodowane, wysokie na 1,5-10,0 m.

Dno kanału jest równe, na odcinkach piaszczysto-muliste, na szczelinach żwirowe, miejscami głazy narzutowe, miejscami porośnięte roślinnością wodną. Reżim wodny rzeki charakteryzuje się wysokimi wiosennymi powodziami. Udział spływu wiosennego w skali rocznej wynosi około 50%. Wysoka woda zaczyna się około drugiej dekady marca, często z przymrozkami i trwa około 50 dni. Największa powódź przypada na przełom marca i kwietnia. Wysokość najwyższego poziomu źródła wynosi 3-3,5 w górnym i środkowym biegu oraz 7 metrów w dolnym biegu.

Wiosenny dryf lodu rozpoczyna się w połowie marca i trwa 6-10 dni. W ciągu kilku lat tworzą się zatory lodowe. Okres niżówki, zwykle niski, przerywają powodzie deszczowe latem i powodzie mieszanego pochodzenia zimą.

W obwodzie kaliningradzkim Szeszupa jest zasilana przez kilka lewobrzeżnych dopływów: Shervinta, Budovka, Ozernaya, Gayaka, Chernaya.

W dolnym biegu dolina Szeszupy sąsiaduje z dużymi lasami. Lasy te są bogate w grzyby i jagody. Warunki uprawy lasu umożliwiają uprawę wysokiej jakości drewna iglastego. Wcześniej drewno świerkowe było poszukiwane w przemyśle celulozowo-papierniczym w miastach Niemen, Sowieck i Kaliningrad.

Wzdłuż Szeszupy i dalej wzdłuż Niemna odbywały się spływy drewnem. Siedem kilometrów ujścia Szeszupy (do osady Lesnoy) jest wykorzystywanych jako droga wodna i znajduje się na Liście śródlądowych dróg wodnych Federacji Rosyjskiej. Ta droga wodna przeżywała najaktywniejszy okres eksploatacji w latach 80. XX wieku. Kiedy oprócz drewna, na barkach przewożono dużą ilość materiałów budowlanych sypkich z dużego prawobrzeżnego kamieniołomu w pobliżu wsi Szeszupa. Las. Na Szeszupie w Krasnoznamieńsku, Lesnoju i Timofiejewie znajdują się mosty drogowe. Przed wojną na Sheshup była mała elektrownia wodna. Ta elektrownia wodna znajdująca się w Krasnoznamensku, pod względem stanu zachowania, zaliczana jest do drugiej kategorii (zapora przelewowa sprawna). Rozważana jest możliwość zbudowania na jego bazie małej elektrowni wodnej o mocy 1,2 MW.

Szeszupe jest dopływem Niemna i jedyną rzeką na terenie Obwodu Kaliningradzkiego, gdzie pokonując odległość około 100 km od Zalewu Kurońskiego, pojawia się vimba.

Równina Szeszup, położona w północno-wschodniej części Obwodu Kaliningradzkiego, charakteryzuje się stosunkowo niską gęstością zaludnienia. Wynika to nie tylko z oddalenia od centrum regionalnego i obecności rozbudowanej państwowej granicy wodnej z Litwą (wzdłuż Niemna i Szeszupy).

Duży obszar wraz z lasami zajmują bagna. Największe, leżące niedaleko rzeki Szeszupy to torfowisko wysokie Kabanye (położone między rzekami Szeszupa i Instruch, o powierzchni ok. 1,3 tys. ha) oraz torfowisko wysokie Pogranichnoje (powierzchnia ok. 1,1 tys. ha).

Naturalny kompleks „Les Sheshupsky" (powierzchnia około 7,0 tys. ha) to miejsce, w którym rośnie wiele rzadkich gatunków roślin. W dorzeczu Szeszupy wyróżnia się jedna z czterech populacji łosi i jeleni zamieszkujących duże lasy na terenie obwodu kaliningradzkiego. Dlatego istnieją podstawy naukowe do zorganizowania zintegrowanego rezerwatu krajobrazowego w regionie Krasnoznamensk.

Ujście Szeszupy przyciąga uwagę nie tylko rybaków ceniących bogactwo i różnorodność zasobów rybnych rzeki, ale także miłośników „cichego polowania", a także miłośników kajakarstwa i pływania łódką. Na razie brak miejsc noclegowych: tylko dwór „Olenyi vrata", położony we wsi nad brzegiem rzeki Szeszupe. Nikolskiego.

Osobliwości miasta

Nad rzeką Szeszupa jest tylko jedna stosunkowo duża osada - miasto Krasnoznamensk. W mieście znajduje się muzeum historii lokalnej, szereg zabytków architektonicznych i historycznych, w tym zrekonstruowana tama dawnej elektrowni wodnej.

Turystyka wodna jest reprezentowana na rosyjskim odcinku rzeki Szeszupe przez dwa szlaki kajakowe.

Pierwsza wodna trasa turystyczna "Kutuzovo - Krasnoznamensk" zaczyna się 200 m na wschód od wsi Kutuzowo i 500 m poniżej rzeki. Sesupe z litewskiego miasta Kudirkos-Naumiestis. Ostatecznym celem podróży jest miasto Krasnoznamensk. Całkowita długość trasy to 65,8 km. Trasa biegnie od maja do połowy października.

Drugi szlak turystyczny „Krasnoznamensk – ujście Szeszupy" przebiega w całości przez terytorium Federacji Rosyjskiej i dopiero w końcowym punkcie zbliża się do granicy Litwy i Rosji. Całkowita długość trasy to 46,5 km. Klub Bagration "Balga" uczestniczy w raftingu.